VDL vs VDN: mijn Hautvillers-ontdekking en 4 onweerstaanbare vins de liqueur
De champagnefase is hét moment om vin de liqueur (VDL) te leren kennen, mistelles waarbij je druivenmost meteen “muteert” met alcohol, zodat de gisting niet begint. In regelgeving valt dit onder liqueur wine met typisch 15–22% vol.; bij mistelle is de most ongegist en door toevoeging van wijnalcohol niet-fermenteerbaar.
Wat is VDL en waarom past het bij jouw smaak?
Bij VDL blijft alle zoetheid druifeigen en voeg je alcohol van wijnbouwkundige oorsprong toe. Het resultaat is rond, aromatisch en ideaal als aperitief of bij dessert. Denk aan Ratafia champenois, Pineau des Charentes, Macvin du Jura en Floc de Gascogne.
VDL vs VDN
VDL (mistelle): je stopt gisting vóór die echt begint; most + alcohol → zoet uit de druif.
VDN (vin doux naturel): je onderbreekt een lopende gisting door mutage (toevoeging van neutrale wijnalcohol). Zie bv. Muscat de Beaumes-de-Venise. Lees meer op Franse vin doux naturel en verdiep je proeftechniek via wijn proeven.
Mijn ontmoeting met Ratafia in Hautvillers
Tijdens mijn bezoek aan Hautvillers proefde ik voor het eerst Ratafia champenois, een zachte, kruidige expressie van Champagnemost zonder bubbels. Officieel is het een spiritueuze drank met GI-bescherming; het mag op de markt na min. 10 maanden rijping (tank of vat) óf na min. 3 jaar hout wanneer dat wordt vermeld op het etiket. De basis is most uit het Champagne-gebied plus alcohol van viticole oorsprong. Wil je de context en sfeer? Lees mijn eerste ervaring in Hautvillers (Champagne); voor terroirachtergrond duik je in crus van Champagne.
Vier Franse VDL’s die jij nu wil kennen
Pineau des Charentes (AOP)
In Cognac-land versterk je verse most met AOC Cognac. Wit rijpt min. 18 maanden, waarvan 12 maanden eiken; rood/rosé min. 12 maanden, waarvan 8 maanden eiken. Wettelijk ligt het alcoholbereik 16–22% vol. Stijl: van bloesem en steenfruit (wit) tot rood fruit en kruidigheid (rood/rosé). Tip: koel als aperitief; in de keuken blinkt Pineau uit bij glaceren of sauzen bij wijn-spijs.
Pommeau de Normandie (AOC)
Strikt genomen geen wijn, maar appel-mistelle: appelmout + Calvados, daarna min. 14 maanden eiken. Rijk aan gebakken appel, karamel en specerijen; denk aan paté, cheddar of appeldesserts. Voor regionale matches kijk je bij regionale wijn-spijs of speel je met de kunst van contrast.
Macvin du Jura (AOC)
Jura doet het op zijn eigen manier: ongegiste most (meestal wit, soms rood/rosé) wordt versterkt met Marc du Jura. De officiële specificaties bevestigen Macvin als vin de liqueur; praktijkgidsen beschrijven ± 2/3 most + 1/3 marc, met typische 16–22% vol. Notig, sinaasappelschil, gedroogd fruit, prachtig bij Comté of chocolade. Combineer slim via harmonie van wijn-spijs.
Floc de Gascogne (AOC)
Gascons aperitief: most gemuteerd met AOC Armagnac van dezelfde exploitatie; het alcoholgehalte is 16–18% vol. Wit is bloemig en wit-fruitig; rosé geeft rood fruit. Perfect bij meloen of foie gras, ideeën vind je op wijn-spijs en werk je uit met harmonie van kleur.
Zo serveer en koppel je ze
Schenk wit/rosé 8–10 °C, amber/rood 10–12 °C in een tulpglas. Ik let bij het wijn proeven vooral op balans tussen zoet, zuur en alcohol: te koud maskeert aroma’s, te warm maakt het log. In de keuken geven VDL’s direct diepte: deglaceer je pan, monteer een jus of geef glans aan desserts, meer ideeën bij sauzen bij wijn-spijs en wijn-spijs . Voor je menu bouw je spanning via de kunst van contrast of kies je voor harmonie van kleur.
Snelle serveertips
- Ratafia champenois bij rillette, gevogeltepaté of gezouten amandelen.
- Pineau blanc bij zilte hapjes; Macvin bij notentaart of pure chocolade; Pommeau bij tarte Tatin; Floc bij meloen of foie gras.
Verder proeven
Wil je VDL naast VDN ervaren? Zet Pineau of Floc eens naast een VDN uit de Rhône. Ook buiten Frankrijk loont vergelijken, bijvoorbeeld met de wereld van portwijn.
Wat is nu precies het verschil tussen VDL en VDN?
VDL (vin de liqueur, mistelle) ontstaat wanneer je most vóór de gisting muteert met alcohol; alle zoetheid komt uit de druif. VDN (vin doux naturel) is gistend sap waarvan je de gisting onderbreekt door mutage (toevoeging van wijnalcohol), zoals bij Muscat de Beaumes-de-Venise.
Hoe heet het correct: “Ratafia de Champagne” of “Ratafia champenois”?
De officiële benaming is Ratafia champenois. Het cahier des charges bevestigt de term en de minimale rijping (10 maanden; of hout met specifieke termijnen). Een vakartikel legt uit dat de overgang naar uitsluitend “Ratafia champenois” is bevestigd door INAO/ministerie.
Welke regels gelden voor Pineau des Charentes?
Pineau is AOP vin de liqueur: most wordt gemuteerd met AOC Cognac van dezelfde exploitatie; alcohol 16–22% vol.. Wit rijpt min. 18 maanden, waarvan 12 maanden eiken; rood/rosé min. 12 maanden, waarvan 8 maanden eiken.
Is Pommeau de Normandie een wijn?
Nee. Het is een AOC-apéritif op basis van cider (mistelle): appelmout + AOC Calvados (≥65% vol. bij mutage), vervolgens minimaal 14 maanden rijping op eiken; alcohol 16–18% vol.
Wat moet ik weten over Macvin du Jura?
Macvin du Jura is een AOC vin de liqueur (wit, rosé of rood) met 16–22% vol., gemaakt door druivenmost te muteren met Marc du Jura; de marc moet van dezelfde exploitatie komen. Het cahier des charges en de INAO-fiche geven de officiële kaders en het stijlprofiel.
